13 blokskes om
Schôn war?!
De 13 wandelroutes uit het boekje '13 blokskes om' leiden je door het buitengebied en de dorpen Kaatsheuvel, Loon op Zand en De Moer. Ga op pad, maak plezier en ontspan met elkaar. Je bent tenslotte in dé streek waar een gemoedelijke sfeer, samen zijn en vermaak centraal staan. Veel plezier in De Langstraat: tuin van Brabant!
Historisch gezien kent de gemeente Loon op Zand (Loon op Zand, Kaatsheuvel, De Moer) zowel industriële als agrarische activiteit. In de 19e eeuw waren er honderden schoenfabrieken en -fabriekjes in Kaatsheuvel en Loon op Zand. Met heel hard werken werd er goed geld verdiend, dat vooral aan heerlijk eten en drinken werd besteed. Dit was een basis voor het nog steeds bourgondische leven dat in de gemeente geleefd wordt. Als je goed kijkt, zie je nog heel veel schoenfabriekjes achter de huizen in de centra. Er was, en is, tevens landbouw en veeteelt in gemeente Loon op Zand; hetgeen ook zichtbaar is. Dat er veel creativiteit in de genen van de mensen zit, bewijst de Efteling. Het merendeel van de mensen uit deze regio heeft er gewerkt in zijn of haar jonge jaren en werkt daar soms nog steeds. Gastvrijheid en de motivatie om onze gasten te verwennen zit immers in ons bloed!
Kuieren, goed kijke en genieten van wa ge ziet
(Wandelen, goed kijken en genieten van wat je ziet)
De wandelroutes in het boekje zijn kort en daardoor ook met kinderen in 1 tot 2 uurtjes te lopen vanuit de drie dorpskernen. Je kunt natuurlijk altijd enkele routes aan elkaar knopen als je zin hebt in een langere wandeling. Om in het mooie en bijzondere duingebied te komen moet je naar een van de Natuurpoorten lopen, fietsen of rijden. Bij Natuurpoort De Roestelberg ligt de ‘Brabantse Sahara’ aan je voeten. Als je de wandelroutes in dit boekje loopt (‘kuiert’ heet dat in ons dialect) zie je hier en daar sporen uit het verleden. In het buitengebied van Kaatsheuvel en Loon op Zand kan je genieten van ‘historische natuur’ in de Loonse en Drunense Duinen en van hele mooie ‘nieuwe natuur’ in Huis ter Heide. Geniet van de prachtige vergezichten van het buitengebied rond deze drie dorpen.
De Moer
De Moer is het kleinste dorp van de Gemeente Loon op Zand, maar met haar ca. 650 inwoners erg actief en altijd gezellig. Historisch gezien is De Moer een agrarisch dorp. In het seizoen vind je er op verschillende plaatsen boerderijwinkels met heerlijke streekproducten. In de drie restaurants heb je de mogelijkheid om een kopje koffie of een hapje en een drankje te nuttigen of heerlijk te dineren. Sowieso kan je rondom het dorp je hart ophalen in de mooie natuur. Op steenworp afstand vind je er landgoed Huis ter Heide, een nog vrij onbekend natuurgebied van zo’n 1000 ha groot. Hier is door Natuurmonumenten sinds een aantal jaren een natuurbegraafplaats aangelegd van zo’n 35 ha.
Naast de leuke terrassen vind je in het natuurgebied veel afwisseling. De natte vennen met het vlonderpad, een uitkijk over deze vennen vanaf de twee uitkijktorens en vergeet niet op de Schotse Hooglanders te letten, die zomaar voorbij kunnen komen als je je binnen de hekken van het gebied bevindt. Als je je ogen goed de kost geeft vind je hier ook veel kleinere diersoorten zoals vogels, vlinders, enzovoorts.
De Moer is typisch Brabants. Een mooi klein kerkje en ‘het café’ aan de overkant. Naast het café-restaurant vind je de basisschool. De (hoofd)onderwijzer woonde er vroeger naast. Het is één van de kleinste scholen in Nederland. Inmiddels is er ook een klein woonwijkje, genaamd De Hooivork.
Loon op Zand
Het dorp Loon op Zand ligt in gemeente Loon op Zand en heeft een rijke geschiedenis die teruggaat tot in de vroege middeleeuwen. Ze kreeg haar naam van de Hertogen van Brabant, die het gebied in de middeleeuwen in leen gaven aan lokale heren. Het werd Heerlijckheid Loon op ’t Sant of Venloon genoemd. Het landschap om het dorp bestond oorspronkelijk uit uitgestrekte bossen en zandverstuivingen, die later deels werden omgevormd tot landbouwgrond. We zijn trots op de historische bezienswaardigheden, waaronder Het Witte Kasteel, kerk Sint Jans Onthoofding en de schilderachtige Loonse en Drunense Duinen. Dit uitgestrekte natuurgebied met bossen is een van de grootste stuifzandgebieden van West-Europa. In de loop der eeuwen heeft Loon op Zand zich ontwikkeld tot een levendige gemeenschap, waarbij toerisme, landbouw en ambachten een belangrijke rol spelen.
Het middeleeuwse Witte Kasteel uit de 14e eeuw was voorheen een groter complex. Een deel is afgebroken en een deel is omgevormd tot het huidige statige landhuis. Het vertelt het verhaal van het verleden, zoals de adellijke families die er woonden. Het had verschillende functies zoals woning, jachtslot, buitenverblijf, museum en hoofdkwartier tijdens de Duitse bezetting. Momenteel is het in beheer van een stichting, die vanaf 2014 met een 50-tal vrijwilligers het geheel stap voor stap renoveren en onderhouden. Het Witte Kasteel is nu een geliefde locatie voor feesten, trouwlocatie, vergaderen, overnachten, culturele activiteiten en rondleidingen. De Loonse en Drunense Duinen mag je absoluut niet missen. Dit is niet alleen uniek en adembenemend mooi, maar heeft ook een historie die teruggaat tot in de ijstijd. De stuifzandvlaktes en uitgestrekte bossen zijn door de eeuwen heen grotendeels onveranderd gebleven. Let wel: de wandelroutes uit dit boekje komen niet tot aan de uitgestrekte vlaktes. Er zijn diverse andere routes te vinden op deze website die wel door het gebied heen leiden.
Kaatsheuvel
Het dorp Kaatsheuvel, door locals ook wel 'de Ketsheuvel’ genoemd, is met haar bijna 17.000 inwoners de grootste woonkern van de gemeente Loon op Zand. Kaatsheuvel heeft een rijke historie in de schoenenbranche. Vanaf 1700 werden er op grote schaal schoenen gemaakt. Eerst 100% met de hand, later hielpen de machines ook een handje. De 50-er en 60-er jaren worden ook wel ‘de gouden jaren’ genoemd.
Zowat al onze voorouders werkten in de schoenindustrie. Vanaf de jaren-70 verdween deze ‘ambachtelijke industrie’; de concurrentie vanuit lage loonlanden was te groot. Er zijn daarna veel schoenfabrieken gesloopt, maar als je goed kijkt zie je er toch nog veel. Ze kregen een ander functie. Er staan nog een aantal vrijstaande fabrieken, maar veel vaker zie je de kleine fabriekjes en werkplaatsen.In het centrum en oude aanloopstraten stond zowat achter ieder woonhuis een aanbouw voor een schoenmakerij of kleine werkplaats. Je herkent deze door de rechthoekige vormen en (vaak) aan de boeiboord. Kijk maar eens goed in de smalle dammetjes tussen de huizen en tel ze maar eens!
De Kaatsheuvelnaren zijn veerkrachtig en creatief gebleken. Met hard werken en veel creativiteit ontstond andere maakindustrie en andere mooie initiatieven. Zo mogen we best trots zijn op de Efteling, vind je ook niet?
Kaatsheuvel kent ook een agrarische sector. Als je in het buitengebied wandelt, zie je landbouw- en tuinbouwbedrijvigheid. Ook zie je stallen voor koeien, varkens en kippen. Zijn ze vandaag buiten te zien?
Geniet van de 5 leuke wandelingen. Eentje loopt door het centrum en langs de drie kerken. De anderen lopen ook door het buitengebied. Richting de Efteling loop je door een bijzonder bosrijk gebied, bij de anderen loop je tussen de weilanden en/of door Sprang-Capelle. Voor ieder wat wils en je komt altijd wel een horecagelegenheid tegen om jezelf even te verwennen.
Liever papier dan digitaal?
Heb je de routes liever op papier dan digitaal? Het boekje met daarin alle 13 routes kun je gratis ophalen bij het Toeristisch Informatiepunt in Kaatsheuvel. Veel plezier!
-
Toeristisch Informatiepunt (TIP) Kaatsheuvel
Toeristisch Informatiepunt (TIP) Kaatsheuvel
Kaatsheuvel